İsrail’de aylardır siyasetin ve kamuoyunun odağındaki yargı düzenlemesinin dün Mecliste onaylamasının akabinde yasa zıtları
“mücadeleden vazgeçmeyeceklerini ve aksiyonlarını sürdüreceklerini”
söylüyor.
Tartışmalı düzenlemenin muhalefetin boykot ettiği oturumda kabul edilmesinin akabinde şovların odak noktası Batı Kudüs’teki İsrail Meclisi etrafı oldu.
Protestoculardan Evitar Rubin,
yararının olmadığını,
“iktidarı huzursuz edecek”
sivil itaatsizlik hareketlerine daha fazla başvurulması gerektiğini söyledi.
Zorunlu askerlik misyonunu Batı Şeria ve Doğu Kudüs’teki işgal nedeniyle reddettiğini belirten Rubin,
“İsrail’de demokratik ve liberal idarenin yalnızca Musevilere sağlanması gerektiğine inanan bir küme var. Bu şahıslar 1948 toprakları içinde ya da Yeşil Hat’ın ötesinde Filistinlilere ne yapıldığını umursamıyor.”
dedi.
Koalisyon hükümetindeki Yahudi yerleşimci yanlısı aşırı sağcı Maliye Bakanı Bezalel Smotrich ve Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir üzere siyasilere dikkati çeken Rubin, İsrail’de bugün yaşananların gerisinde bu isimler olduğunu söz etti.
Aşırı sağcıların Yüksek Mahkemenin yetkilerini kısıtlayarak Filistinliler için daha katı kanunlar çıkarmaya çalıştığını lisana getiren Rubin, şu değerlendirmede bulundu:
“İsrail asla bir demokrasi olmadı. Ne 1948’te etnik paklık yapılırken, ne 1967’de (Filistin toprakları) işgal edilirken, ne de artık Yahudi yerleşimciler Filistin beldelerine toplu taarruzlar düzenlerken bu mümkün. Burada kimse bunu umursamıyor. Bu çok ikiyüzlüce.”
Rubin ayrıyeten hükümetin yargı düzenlemesine karşı yedek askerlerin istekli ordu hizmetini bırakmasının
“işgal nedeniyle ordu vazifesini bırakmaya”
dönüşmesi gerektiğinin altını çizdi.
‘Savunma Bakanı’nın daha mert olmasını beklerdik’
Hükümetin yargı düzenlemesine karşı çıkan yedek askerlerin oluşturduğu “Silah Arkadaşları” kümesinin kurucularından Oren Schvil, İsrail Savunma Bakanı Yoav Gallant’ı düzenlemeye takviye verdiği için
olarak nitelendirdi.
Schvil,
“İsrail’in güvenliğinden, savunmasından ve emniyetinden sorumlu Gallant’ın daha gözü pek olmasını beklerdik. Çıkıp, ‘Bu kadarı yeter’ demesini isterdik. Misyonunu hak etmiyor.”
diye konuştu.
Hükümetin yargı düzenlemesine ait planının
“demokrasiyi ortadan kaldırmak”
olduğunu savunan Schvil, Genelkurmay Başkanı Herzi Halevi’nin yerinde olmak istemeyeceğini kaydetti.
Schvil,
“Genelkurmay Başkanı Halevi’nin hükümet ve kamuoyuna ordusunun durumuna ait bilgi vermesi gerekiyor. Yasanın Mecliste onaylanmasının akabinde orduda misyonu bırakacağını açıklayan yedek askerlerin sayısı giderek artıyor.”
dedi.
‘Sokaklarda kalmaya devam edeceğiz’
Sosyal hizmet uzmanı Michel Shalev de yasa tasarısının Mecliste onaylanmasına rağmen protestolarına devam edeceklerini vurguladı.
İsrailli bayan,
“Hükümet vatandaşların artık sessiz kalacağını düşünüyorsa yanıldıklarını göstereceğiz. Yüksek Mahkeme yine güç kazanana kadar sokaklarda kalmaya devam edeceğiz. Yargıçların mahkemede karar alırken özgür olmaları gerekiyor.”
diye konuştu.
Shalev, hükümetin ülkedeki büyük şirketlerin greve gitmesiyle geri adım atabileceğini belirtti.
Shalev’in eşi de misal görüşleri paylaştı. İsrailli doktor Amit Shalev, hükümet düşene ve tekrar seçimlere gidene kadar protestoların devam etmesi gerektiğini söyledi.
Netanyahu hükümetinin
“sokaktaki reaksiyona kayıtsız kalacağı”
değerlendirmesinde bulunan Shalev, tahlilin koalisyon içindeki kimi isimlerin sokağın reaksiyonuna kulak vermesi, hükümeti düşürmesi ve yine seçime gidilmesiyle gelebileceğini kaydetti.
Bölge ülkeleriyle bir savaş çıkması halinde İsrail ordusundaki askerlerin vazifelerine geri döneceğini düşünen Shalev, kısa vadede ülke güvenliği açısından tehlike görmediğini söz etti.
Tartışmalı yargı düzenlemesi
İsrail Adalet Bakanı Yariv Levin’in, 5 Ocak’ta duyurduğu
Yüksek Mahkemenin yetkilerini sonlandırma ve iktidarın yargı atamalarında kelam sahibi olması üzere değişiklikler içeriyor.
Başbakan Binyamin Netanyahu, 27 Mart’ta, ülke çapında giderek artan kitlesel protestolara ve grevlere neden olan yargı düzenlemesini ertelediğini açıklamış lakin 2023-2024 bütçesinin mayıs sonunda Meclisten geçmesinin akabinde yargı düzenlemesini tekrar gündeme getireceklerini duyurmuştu.
Hükümet, muhalefetle müzakerelerin tıkanmasının akabinde yakın vakitte yargı düzenlemesi için yine düğmeye basmıştı.
İsrail Meclisi, hükümetin yargı paketi kapsamında Yüksek Mahkemenin hükümet üzerindeki kontrolünü kaldıracak yasa tasarısını dün muhalefetin boykot ettiği oturumda onaylamıştı.
adıyla anılan yasa tasarısı, Yüksek Mahkemenin, hükümetin aldığı kararları, “kamu çıkarına hizmet etmediği, akla yatkın olmadığı yahut çıkar çatışması doğurduğu” üzere münasebetlerle bozma yetkisini ortadan kaldırıyor.
Yargı protestosu orduya sıçradı
İsrail’de bayan ve erkekler için 3 yıl mecburî askerlik hizmeti bulunuyor. Mecburî askerliğini tamamlayan İsrailliler, gönüllülük aslına nazaran uzmanlıklarına nazaran her yıl nizamlı halde askeri talime çağrılıyor fakat savaş pilotları ve öbür seçkin birlikler yıl içinde daha sık eğitim ve operasyona katılıyor.
İsrail’deki mecburî askerliği reddedenler içinse mahpus cezasına varan yaptırımlar uygulanıyor.
Orduda vazifeli ortalarında savaş pilotlarının da yer aldığı 10 bin kadar yedek asker hükümetin yargı düzenlemesine karşı istekli askerlik hizmetinden ayrılacaklarını duyurdu.
İsrail Savunma Bakanı Yaov Gallant’ın ordudaki kopuşun giderilmesi ismine muhalefetle uzlaşılması için teşebbüste bulunduğu bildirilmişti. Meclis Genel Heyetinde yasa oylanmadan evvel Gallant, Netanyahu ve yargı paketinin “mimarı” Adalet Bakanı Yariv Levin’in hararetli biçimde tartıştığı imgeler kameralara yansımıştı.
